Tết Đoan Ngọ là gì? Nguồn gốc của ngày này

Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ
- Nguồn gốc từ truyền thuyết dân gian Việt Nam
- Nguồn gốc từ văn hóa Trung Hoa
Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ là lễ truyền thống mùng 5/5 âm lịch, gắn với diệt sâu bọ, cầu sức khỏe, mùa màng, và văn hóa thờ cúng tổ tiên.

Tết Đoan Ngọ, còn được gọi là Tết Đoan Dương hay Tết diệt sâu bọ, là một ngày lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào mùng 5 tháng 5 âm lịch hàng năm. Đây là dịp để mọi người cầu mong sức khỏe, trừ tà, diệt sâu bọ và cầu mùa màng thuận lợi. Tết Đoan Ngọ không chỉ phổ biến ở Việt Nam mà còn được tổ chức ở một số quốc gia Đông Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, với những phong tục và ý nghĩa riêng biệt.

Trong ngày này, người Việt thường thực hiện các phong tục đặc trưng như ăn rượu nếp, bánh gio, cơm rượu, trái cây theo mùa (như vải, mận, đào), và thực hiện các nghi lễ cúng tổ tiên để cầu bình an. Ngoài ra, một số nơi còn có tục tắm nước lá mùi để trừ tà, làm sạch cơ thể, hoặc hái lá thuốc vào giờ Ngọ để chữa bệnh, vì người xưa tin rằng đây là thời điểm dương khí mạnh nhất trong năm.

Tết Đoan Ngọ là gì? Nguồn gốc của ngày này

Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ có nguồn gốc lâu đời, gắn liền với văn hóa nông nghiệp và tín ngưỡng dân gian. Ở Việt Nam, ngày này mang nhiều ý nghĩa và câu chuyện truyền thuyết khác nhau, trong đó có hai nguồn gốc chính thường được nhắc đến:

Nguồn gốc từ truyền thuyết dân gian Việt Nam

Theo quan niệm dân gian, Tết Đoan Ngọ được gọi là "Tết diệt sâu bọ" bởi người xưa tin rằng vào thời điểm này, sâu bọ trong cơ thể con người (đặc biệt là trong hệ tiêu hóa) hoạt động mạnh nhất. Do đó, việc ăn các món như rượu nếp, cơm rượu hay trái cây chua được cho là cách để tiêu diệt sâu bọ, bảo vệ sức khỏe. Ngoài ra, người dân còn hái các loại lá thuốc vào đúng giờ Ngọ để làm thuốc, bởi đây là thời điểm dương khí dồi dào, mang lại hiệu quả chữa bệnh cao.

Nguồn gốc từ văn hóa Trung Hoa

Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam chịu ảnh hưởng từ văn hóa Trung Hoa, gắn liền với truyền thuyết về Khuất Nguyên – một nhà thơ, nhà chính trị nổi tiếng thời Chiến Quốc. Theo truyền thuyết, Khuất Nguyên là một trung thần nước Sở, nhưng vì bị gian thần hãm hại, ông uất ức và gieo mình xuống sông Mịch La vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Người dân thương tiếc, bơi thuyền ra sông để vớt thi thể ông, ném cơm nắm xuống sông để cá không rỉa xác. Từ đó, ngày mùng 5 tháng 5 trở thành dịp để tưởng nhớ Khuất Nguyên, với các phong tục như ăn bánh ú (bánh tro) và đua thuyền rồng ở một số nơi.

Dù có nguồn gốc từ Trung Hoa, Tết Đoan Ngọ khi du nhập vào Việt Nam đã được bản địa hóa, kết hợp với văn hóa nông nghiệp và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên. Các phong tục như cúng lễ, ăn uống, tắm lá mùi hay hái thuốc đều thể hiện sự sáng tạo và phù hợp với đời sống của người Việt.

Tết Đoan Ngọ là gì? Nguồn gốc của ngày này

Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ không chỉ là dịp để diệt trừ sâu bọ, cầu sức khỏe mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Đây là thời điểm để con người hòa hợp với thiên nhiên, cầu mong mùa màng bội thu, gia đình bình an. Đồng thời, các nghi lễ cúng bái thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, củng cố giá trị gia đình và cộng đồng.

Tết Đoan Ngọ là một nét đẹp văn hóa, phản ánh sự gắn bó của người Việt với thiên nhiên và truyền thống. Dù thời gian trôi qua, những phong tục này vẫn được gìn giữ, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.

Xem thêm